राप्तीमा फागुन १३ गते देखि १५ हजार बढी बालबालिकाहरूलाई दादुरा रूवेला खोप लगाइदै
भालुवाङ २९ माघ । दाङको राप्ती गाउँपालिकामा यहि फागुन १३ गते देखि २५ गते दादुरा रुवेला खोप सञ्चालन हुने भएको छ ।
राप्ती गाउँपालिका स्वास्थ्य शाखाले सोमबार मसुरीयामा आयोजना गरेको पालिका स्तरीय खोप समन्वय समिति र सञ्चारकर्मीहरू सँगको अभिमुखिकरण गोष्ठीमा सो विषयमा जानकारी गराइएको छ ।
जन्मेको ९ महिना देखि १५ बर्ष मुनिका बालबालिकालाई राप्ती गाउँपालिकाको ५२ वटा खोप केन्द्रबाट दादुरा रुवेला खोप लगाउने कार्यक्रम रहेको राप्ती गाउँपालिका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख नारायण राउतले जानकारी दिएका छन् । करिव १५ हजार ३ सय ८८ जना बालबालिकालाई खोप लगाउने लक्ष्य रहेको स्वास्थ्य शाखा प्रमुख राउतले जानकारी दिएका छन् ।
अहिले देशका विभिन्न जिल्लाहरुमा जस्तै दाङ जिल्लामा पनि दादुरा महामारी देखिएको छ। दादुरा रोग निकै छिटो सर्ने सरूवा रोग भएकोले यो रोग अत्यन्त संक्रामक रहेको र विषेश गरि ५ वर्ष मुनिका बालबालिकालाई यो रोग छिटो सर्ने जोखिम भएको र यसले निमोनिया, झाडापखाला, कुपोषण जस्ता कारणले विरामीको ज्यान समेत जान सक्ने भएकोले सो जोखिम न्युनिकरण गर्न खोप कार्यक्रमलाई अभियानकै रूपमा सञ्चालन गर्नु परेको शाखा प्रमुख राउतले जानकारी दिएका छन् ।
साथै तराईका २१ जिल्लामा ९ महिना दखि १५ वर्ष उमेर समुहका र काठमाडौं उपत्यकाका ३ जिल्लामा ९ महिना देखि १५ वर्ष मुनिका बालबालिकाहरुमा दादुरा रुबेला खोप अभियान संचालन हुन लागेको छ । यस अभियान अन्तरगत लुम्बिनी प्रदेशमा मात्र ११ लाख ६० हजार ६ सय ६६ जना बालिबालिकाहरुमा खोप लगाउने लक्ष्य रहेको छ ।
नजिकैको स्वास्थ्य संस्था तथा विद्यालयमा सम्पर्क गरी खोप लगाउने मिती र खोप केन्द्रबारे जानकारी लिई आफ्ना बालबालिकालाई खोप लगाउन हुन समेत राउतले सवैमा अनुरोध गरेका छन् । दादुरा कोभिड – १९ भन्दा पनि तिब्र गतिले फैलन्छ । १ जना दादुरा संक्रमितले १८ जना सम्मलाई सार्न सक्ने भएकोले सम्पुर्ण अभिभावकहरूलाई दादुरा रूवेला खोप लगाउन राउतले आग्रह गरेका छन् ।
दादुराको भाईरस मानिसबाट मानिसमा मात्र सर्ने भएकोले भाइरस संक्रमण भएको व्यक्तिको नाक तथा घाँटिमा रही बृद्धि हुने र श्वास नलि एवं अरु भित्री अंगहरूमा संक्रमण गर्ने राउतले बताए । दादुरा रोग संक्रमण भएको (रोग लागेको) व्यक्तिले खोक्दा, हाँछिउ गर्दा निस्कने छिटा एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा हावाको माध्यमबाट सर्ने राउतले बताए ।
ज्वरो आउनु र शरीरमा राताविविरा देखा पर्नु दादुरा रोगका प्रमुख चिन्ह / लक्षण हुन् । यसको साथै रुघाखोकीको लक्षण चिन्हहरू (नाकबाट पानी वग्ने, खोकी लाग्ने, आँखा रातो हुने, आँखा पाक्ने आदि जस्ता) पनि देखिन सक्छन्। रोगीको सम्र्पकमा आएको १०-१२ दिन पछि मात्र दादुराको लक्षण (ज्वरो) देखा पर्दछ । दादुरा संक्रमित व्यक्तिलाई डावर र विमिरा देखा पर्नु भन्दा ४ दिन अगाडी देखि र डाबर देखा परेको ४ दिन पछि सम्म अर्को व्यक्तिमा सर्ने राउतले बताए ।
दादुरा रोग लागेपछि यसको खास उपचार छैन । तर यस्तो रोग लागेमा अरुलाई सर्नबाट बचाउन बिरामीलाई अलग राख्नुका साथै स्वास्थ्यकर्मी वा स्वास्थ्य संस्थामा तत्कालै लगी लक्षण अनुसार र जटिलताको उपचार गर्नु, बिरामीलाई “भिटामिन ए ” अनिवार्य रुपमा खुवाउनु, दादुरा रोगबाट बच्ने एक मात्र उपाय दादुरा विरुद्धको खोप लिनु रहेको राउतले बताए ।
गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश विष्टको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा राप्ती गाउँपालिकाका जनप्रतिनिधि, खोप समन्वय समितिका पदाधिकारी तथा सदस्य र सञ्चारकर्मीहरूको सहभागीता रहेको थियो । कार्यक्रमको सञ्चालन स्वास्थ्य शाखा प्रमुख नारायण राउतले गरेका थिए । लुम्बिनी प्रदेश पूर्ण खोप प्रदेश घोषणा भएपनि २०७९ मंसिर ३ देखि २०८० पुस १५ गते सम्म दादुरा रुबेलाको महामारीको रुपमा सबै भन्दा धेरै बिरामी बाँकेमा फेला परेको थियो । स्वास्थ्य निर्देशनालय लुम्बिनी प्रदेशका अनुसार बाँकेमा ३ सय २१ जना दादुरा रुबेलाबाट बालबालिका संकमित भएका थिए । त्यसैगरी बर्दियामा ७२, दाङमा ३९, अर्घाखाँचीमा ११ जनामा बिरामी परेका थिए ।
नियमित दादुरा रुबेला खोपको कभरेज सबै स्थानिय तहमा एकरुपता रहेको छैन । जसका कारण पनि दादुरा रुबेला खोप अभियान २०७६/०७७ सम्पन्न पछि गरिएको सर्भेक्षणबाट दादुरा रुबेला खोपको कभरेज ८४ प्रतिशत मात्र रहेको पाइएको छ । सन् २०२६ सम्ममा नेपालबाट दादुरा रुबेला रोग निवारण गर्न नेपाल सरकारले प्रतिबद्धता जनाएपनि कोभिड–१९ को महामारी र अन्य कारणहरुले गर्दा नेपालमा पछिल्लो समय बालबालिकाहरुमा दादुरा रुबेलाको महामारी देखिएको छ । कोभिड–१९ ले गर्दा नेपालमा दादुरा रुबेलाको खोप लगाउन छुटेका बालबालिकाहरुको संख्यामा बृद्धि भई २०७९/०८० मा दादुराको महामारी देखिएको स्वास्थ्य निर्देशनालय लुम्बिनी प्रदेशले जनाएको छ ।
